افسردگی بعد از زایمان در برخی از مادران به دلایل مختلفی از جمله اختلالات هورمونی، مسائل ژنتیکی، مشکلات روانی و… بروز میکند، و به طور معمول بعد از تولد نوزاد آغاز میگردد. و احتمال بروز این بیماری در خانم هایی که از نظر تغییرات سطح هورمونی حساسیت بالاتری دارند، بیشتر است. در ایران آمار کمتری در حدود 25 درصد (از هر 100 خانم تقریبا 25 نفر) گزارش شده است. با تشخیص افسردگی بعد از زایمان در کمترین زمان، می توان روند درمان را سریع تر و در حدود دو هفته طی کرد. چنانچه جهت درمان اقدامی صورت نگیرد، زمان افسردگی بعد از زایمان تا یک سال طول میکشد.
شاید برخی از مادران بر این باور هستند، که علت افسردگی بعد از زایمان سزارین یا طبیعی به فعالیت های قبل از بارداری مربوط می شود که این تصور کاملا اشتباه است. فقط در برخی از موارد همچون عدم کنترل استرس و اضطراب بالا، خستگی جسمانی، اختلالات بی خوابی و… امکان تاثیرگذاری دارد. که میبایست در مدیریت این اعمال مراقبت بیشتری صورت پذیرد. همچنین دلایل افسردگی بعد از زایمان به نقص نوزاد یا عدم علاقه مادر به فرزند مربوط نمیشود، فقط میتوان به عنوان یک عارضه ساده زایمان دانست.
درمان افسردگی بعد از زایمان چگونه است؟
نوعی افسردگی به نام افسردگی بعد از زایمان وجود دارد که همانند افسردگی در زمانهای دیگر است، ولی شدت بیشتری دارد و با علائمی همچون پریشانی افکار، کاهش سطح انرژی و علاقه به انجام فعالیت های روزانه بروز میکند. به طور معمول میتواند تا دو هفته و در مواقع حاد تا یکسال بطول بیانجامد.
از مشکلات افسردگی بعد از زایمان برای مادر، احساس ناتوانی در مراقبت از نوزاد است. و کارهای ساده برای مادر سخت و دشوار به نظر میرسد.
طبق تحقیقاتی که بر روی 10 هزار مادر انجام گرفته نشان می دهد، از هر 7 مادر یک نفر دچار عارضه افسردگی بعد از زایمان میشود که این موضوع کمی دور از تصور است. این آمار در حالی است که جوامع شهری نسبت به جوامع روستایی میزان شیوع بیشتری دارد.
افسردگی بعد از زایمان چه مدت طول میکشد؟
پیرو مطالب بالا یک نکته ای باید اضافه گردد، که بعد از زایمان علائمی برای تمام خانم ها به وجود می آید که علت آن هم از دست رفتن مقادیر زیادی از خون و برهم خوردگی سیستم بدن خانم است. در این شرایط مادر احساس ناخوشایندی پیدا میکند و نباید از این وضعیت خیلی تعجب کرد. و تنها کاری که باید صورت داد، ارتباط کلامی آرام بخش است و کمی صبر پیشه کنید. ولی میخواهید بدانید که این وضعیت تا چه مدت زمانی به طول می انجامد؟ همانطور که گفتیم چنانچه حالت طبیعی باشد امکان آن تا حدود یک الی دو هفته ای طول میکشد. ولی اگر علت آن افسردگی پس از زایمان باشد که تا چندین ماه ادامه دار میشود.
در حالات شدید افسردگی میبایست نسبت به درمان اقدامی صورت گیرد، چرا که رها نمودن این مشکل میتواند موجب تشدید بیماری گردد. و در این شرایط از بیمار تحرکات خطرناکی سر بزند. به عنوان مثال مادر فرزند خود را رها کند و نسبت به آن رفتاری بی تفاوت نشان دهد. در چنین شرایطی باید مادر بعد از معاینه پزشک متخصص، دارو درمانی را شروع کند. ولی چنانچه در مراحل اولیه یعنی یک الی دوماهه اول قرار دارد، رعایت برخی موارد تغذیه ای و داروهای گیاهی میتواند در کنترل آن موثر واقع گردد تا به مراحل پیشرفته نرسد.
علائم افسردگی بعد از زایمان
تغییرات هورمونی برای هر مادری بعد از زایمان امری طبیعی است و امکان ایجاد برخی اختلالات خلقی وجود دارد ولی علائم افسردگی بعد از زایمان با شدت بیشتری و طولانی تری بروز میکند. به طوری که می تواند مادر را از انجام فعالیت های روزمره باز دارد. البته باید در نظر داشت که نشانه های افسردگی بعد از زایمان در هر فرد متفاوت است، و نمی توان علائمی مشابه را نسبت داد. ولی به طور کلی علائم مشترکی وجود دارد که از حالت عادی شروع میشود و تا مراحل پیشرفته ادامه پیدا میکند.
از جمله علامتهای مهم بیماری افسردگی بعد از زایمان شامل موارد زیر میشود:
- پریشانی افکار
- اختلال در خوابیدن با وجود خستگی زیاد
- افزایش ساعات خوابیدن
- کاهش میل به غذا
- کاهش تمرکز و اختلال در انجام امورات روزانه
- اضطراب، نگرانی و عصبانیت
- فرار از دیگران
- احساس درد و کسالت
- افکار منفی و خطرساز برای خود و نوزاد
- و…
نظر دکتر هلاکویی
صحبت های دکتر هلاکویی در پاسخ به سوالات خانم هایی که دچار افسردگی بعد از زایمان شده اند، مطالبی ارزشمند و مفید ارائه میگردد. در پاره ای از توضیحات دکتر هلاکویی اگر بخواهیم اشاره ای داشته باشیم، در خصوص ریشه بیماری افسردگی بعد از زایمان و شرایطی که میتواند منجر به بروز این بیماری شود، میپردازد. و اینکه عدم مدیریت برخی از تفکرات منفی و فراموش کردن بخش مثبت زندگی میتواند باعث تشدید گردد. در این مشاوره راهکارهای خوبی بیان میشود که توجه ویژه میتوان بسیاری از گره های مشکل را به راحتی باز کرد.
تدابیر طب سنتی و اسلامی
طب سنتی برای درمان افسردگی بعد از زایمان تاکید بسیاری در رعایت تغذیه دارد، به طوری که مصرف خوراکهای سرد میتواند عامل تشدید بیماری افسردگی باشد. حتما برایتان سوال به وجود می آید که غذاهای سرد کدامند؟ پاسخ خیلی سادست، میتوانید داخل گوگل عبارت لیست غذاهای سرد را جستجو کنید تا دسترسی کامل داشته باشد. از جمله غذاهایی گرمی که در طب سنتی برای خانم ها قبل و بعد از زایمان توصیه میشود، شامل: آبگوشت، حلیم، تخم مرغ و… پرهیز از مصرف خوراکهای فسفودی و سرخ کردنی است.
با ذکر موارد بالا و رعایت آن، لازم است تا دوره درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان را شروع نمایید. که باتوجه به شدت و استعداد هر خانم بهتر است دستور مصرف متفاوتی همراه باشد. جهت دریافت راهنمایی با کارشناسان عطاری نشاط در ارتباط باشید. ولی نسخه درمانی کلی جهت تمامی مادران مصرف روزانه دمنوش گل بابونه، اسطوخودوس، گل گاو زبان، گل ساعتی، بهار نارنج است. که در صورتی که وضعیت عادی است، مصرف دمنوش تنها یک گیاه کفایت میکند. ولی چنانچه علائم تشدید یافته، ترکیب گیاهان مذکور لازم است. و روزانه 5 الی 10 گرم به صورت دمنوش یک لیوان میل شود.
راهکار طب سنتی برای درمان افسردگی بعد از زایمان
طب سنتی برای تمام بیماریها راهکار درمانی موثری ارائه میکند، و برخی از گیاهان دارویی برای درمان افسردگی بعد از زایمان را پیشنهاد میدهد که می تواند به روند درمان کمک زیادی کند. برخی از این گیاهان شامل: گل راعی، گل بابونه، ریشه سنبل الطیب، زعفران، آویشن، رزماری، بهارنارنج، اسطوخودوس و… میشوند. هر کدام از این گیاهان از خواص دارویی فراوانی برخوردار هستند، و مصرف منظم آنها به رفع علائم و بهبودی کامل بیماری کمک میکند.
چه قرصی برای افسردگی بعد زایمان بخوریم؟
آمار مصرف خودسرانه داروهای شیمیایی رو به افزایش است و این موضوع بسیار میتواند نگران کننده باشد. برای هر نوع بیماری با توجه به شرایط حال بیمار میتواند نوع و دوز دارو کاملا متفاوت باشد و تنها یک پزشک متخصص میتواند تشخیص درست دهد. بنابراین قبل از هر اقدامی باید این موضوع را در نظر داشت، تادچار عواقب خطرناک و جدی تری نشوید. در این مورد عطاری نشاط فقط پیشنهاد به مراجعه به پزشک متخصص را دارد.
طبق توضیحات بالا در بخش راهکار طب سنتی میتوانید اقدام به مصرف برخی تدابیر درمانی بی ضرر و کم خطر کنید. تا علاوه بر کنترل آن با مصرف منظم بتوانید نسبت به درمان کامل بیماری نتایج مثبتی را دریافت نمایید.
صحبتهای دکتر حسین خیراندیش
پایه افسردگی بعد از زایمان از نظر دکتر خیراندیش سرد مزاجی است. و دوران بارداری به خاطر عدم توجه به طبع خوراکها به سمت غلبه سردی کشیده میشوند. در اینصورت بدن ضعیف میشود، و با کمترین فشاری دچار آسیبهای روانی میگردند. در این مورد ابن سینا برای افسردگی بارداری و پس از زایمان تعبیری دارند؛ که زنان سرد مزاج سخت زا، و گرم مزاجان خوش زا هستند، و تنها راه درمان اصلاح پذیری مزاج است. این سرد مزاجی علاوه بر افسردگی، خطرات سردی روابط زناشویی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین جهت درمان باید هرچه سریعتر اقدام کرد.
